Zinstytucjonalizowany chaos zamiast niezależnego życia. Przymusowa modernizacja a usługi asystenckie w Polsce
 
Więcej
Ukryj
1
Zakład Socjologicznych Analiz Polityk Publicznych, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytet Warszawski, Polska
 
 
Data nadesłania: 20-03-2020
 
 
Data ostatniej rewizji: 09-05-2020
 
 
Data akceptacji: 10-05-2020
 
 
Data publikacji: 30-09-2020
 
 
Autor do korespondencji
Mariola Racław   

Zakład Socjologicznych Analiz Polityk Publicznych, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytet Warszawski, Polska
 
 
Studia Humanistyczne AGH 2020;19(3):73-92
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Asysta osobista dla osób niepełnosprawnych w Polsce nie jest dostępna jako kompleksowa polityka państwowa, jest to raczej rozproszona, fragmentaryczna usługa realizowana na bazie projektów. Brakuje krajowej strategii niezależnego życia (w tym rozwiązań dla pomocy osobistej jako kluczowego jej narzędzia) i planu deinstytucjonalizacji usług wsparcia. Osoba niepełnosprawna jako niezależny podmiot zdaje się być niewidzialna dla ustawodawców, mimo obecnych w dyskursie publicznym postulatów dotyczących usług „szytych na miarę” czy „profilowania pomocy”. Jednocześnie dokonują się nieskoordynowane zmiany dotyczące wsparcia osób z niepełnosprawnością, w tym usług asystenckich. Częściowo są one wymuszone ratyfikowaniem przez Polskę (2012) Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, częściowo zaś wynikają z oddolnych innowacji społecznych organizacji pozarządowych. W artykule autorki analizują czynniki odpowiedzialne za obecny stan rzeczy w kontekście teorii modernizacji narzuconej, akcentując powierzchowność zmian instytucjonalnych. Podjęta też zostanie dyskusja dotycząca ograniczeń modelu usług asysty osobistej jako usług włączających osoby niepełnosprawne w główny nurt życia społecznego.
FINANSOWANIE
The empirical material used the article was obtained as part of the research grant: "Policies for independent living in Poland and Norway on the example of the policy of professional activation and employment of disabled students and graduates of universities". The project is implemented from the Bilateral Cooperation Fund, the European Economic Area Financial Mechanism and the Norwegian Financial Mechanism 2014-2021 (operator - Ministry of Funds and Regional Policy). Our research tasks concerned, inter alia, carrying out semi- structured in-depth interviews with selected experts and personal assistants of disabled people in Poland and Norway.
 
REFERENCJE (30)
1.
Barnes, Collin, Geof Mercer and Tim Shakespeare. 2005. Exploring Disability: A Sociological Introduction. Great Britain: Polity Press.
 
2.
Błaszczak-Banasiak, Anna and Paweł Kubicki. 2017. Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnością – zapotrzebowanie na miarę Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami. Analiza i zalecenia, „Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich” [„Ombudsman bulletin”], no 5, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
 
3.
Bolling ,Jamie and Rebecca Farren. 2017 Independent Living Heroes. Past, Present and Future. Brussels: European Network on Independent Living.
 
4.
Centralna Komisja Egzaminacyjna. 2017. Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje w zawodzie (kształcenie według podstawy programowej z 2017 r.) Asystent osoby niepełnosprawnej 341201, Warszawa: Centralna Komisja Egzaminacyjna.
 
5.
Chrząszcz, Katarzyna. 2018. Funkcje asystenta studenta niepełnosprawnego w polskich uniwersytetach, Ph.D dissertation written under the scientific direction of Prof. Zenon Gajdzica, and the auxiliary supervisor Dr Dorota Prysak,, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji.
 
6.
Chrząszcz, Katarzyna. 2016. Asystent edukacyjny – pomoc czy droga w kierunku bezradności studentów z niepełnosprawnością?, „Niepełnosprawność – Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania”, 3, 20: 23–35.
 
7.
DeJong, Gerber. 1979. Independent Living: From Social Movement to Analytic Paradigm, “Archives of physical medicine and rehabilitation ” , 60: 435–446.
 
8.
Dudzińska, Agnieszka. 2015. System zamknięty: socjologiczna analiza procesu legislacyjnego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
 
9.
Eisenstadt, Shmuel Noah. 2000. Multiple modernities, „Daedalus”, 129, 1: 1–29.
 
10.
Fajfer-Kruczek, Ilona. 2013. Prawne i organizacyjne aspekty systemu kształcenia asystentów osoby niepełnosprawnej w Polsce, in: Jerzy Rottermund and Ilona Fajfer-Kruczek (red), Rozwój usług asystenta osoby niepełnosprawnej w Polsce, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, pp. 33–44.
 
11.
Filek, Janina. 2015. Rozważania wokół form wsparcia studentów niepełnosprawnych, in: Bernadeta Szczupał and Katarzyna Kutek-Sładek (red.), Wielowymiarowość integracji społeczno-zawodowej studentów z niepełnosprawnością, Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, pp. 15–31.
 
12.
Gąciarz, Barbara. 2014. Przemyśleć niepełnosprawność na nowo. Od instytucji państwa opiekuńczego do integracji i aktywizacji społecznej, “Studia Socjologiczne”, 2, 213: 15–42.
 
13.
Kubicki, Paweł. 2017. Polityka publiczna wobec osób z niepełnosprawnościami, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH – Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.
 
14.
Kutek-Sładek, Katarzyna. 2010. Bariery, ograniczenia i różnice w upowszechnianiu usługi asystenta osoby niepełnosprawnej w wielkich miastach i małych miejscowościach, in: Arkadiusz Żukiewicz (red.), Asystent osoby niepełnosprawnej. Nowy zawód i nowa usługa systemu pomocy społecznej, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, pp. 65–74.
 
15.
Mach, Bogdan W. 2010. Jednostka jako podmiot i przedmiot transformacji społecznej, in: Witold Morawski (red.), Modernizacja Polski. Struktury. Agencje. Instytucje, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, pp. 357–381.
 
16.
Masłyk, Tomasz. 2019. Po pierwsze, człowiek. Kapitał społeczny osób niepełnosprawnych w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
 
17.
Mazur, Stanisław and Jerzy Hausner. 2010. Aparat administracyjny państwa jako agent zmiany, in: Witold Morawski (red.), Modernizacja Polski. Struktury. Agencje. Instytucje, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, pp. 382–401.
 
18.
Mering, Tomasz. 2018. Implementacja polityk publicznych: aspekty metodologiczne i teoretyczne, in: Barbara Szatur-Jaworska (red.), Polityki publiczne. Wybrane zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 159–183.
 
19.
Mica, Adriana and Sarah Nys. 2014. Permanent Failure, Successful Failure and Fracasomania: Solving the Problem of Ownerless Dogs Problem in Romania, “Onati Institute Seminar Series”, Onati International Institute for the Sociology of Law, Antigua Universidad.
 
20.
Mirewska, Elżbieta. 2010. Miejsce asystenta osoby niepełnosprawnej w systemie pomocy społecznej, in: Arkadiusz Żukiewicz (red.), Asystent osoby niepełnosprawnej. Nowy zawód i nowa usługa systemu pomocy społecznej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, pp. 21–32.
 
21.
Mladenov, Teodor, Pokern Yvo and Ines Bulic Cojocariu. 2019. PA Checklist – A Tool for Assessing Personal Assistance Schemes, European Network on Independent Living.
 
22.
Morawski, Witold. 2010. Wprowadzenie: o pojęciu teorii modernizacji, a także o zawartości książki, in: Witold Morawski (red.), Modernizacja Polski. Struktury. Agencje. Instytucje, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, pp. 13–34.
 
23.
Ostrowska, Antonina. 2015. Niepełnosprawni w społeczeństwie 1993–2013, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
 
24.
Racław, Mariola i Dorota Szawarska. 2018. Ukryte/niewidoczne niepełnosprawności a polityka tożsamości i etykietowania w życiu codziennym, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 14, 3: 30–46.
 
25.
Szarfenberg, Ryszard. 2011. Osoby niepełnosprawne¸ w: Ryszard Szarfenberg (red.), Krajowy raport badawczy. Pomoc i integracja społeczna wobec wybranych grup – diagnoza standaryzacji usług i modeli instytucji, Warszawa: Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych, pp. 99–152.
 
26.
Szatandar-Sztanderska, Karolina. 2018. Państwo na co dzień. Etnografia polityk publicznych wobec grup zmarginalizowanych we Francji, „Kultura i Społeczeństwo”, 1, 6, pp. 10–25.
 
27.
Sztompka, Piotr. 2005. Socjologia zmian społecznych, Kraków: Wydawnictwo Znak.
 
28.
Sztobryn-Giercuszkiewicz J. 2017. Krytyczna teoria niepełnosprawności jako rama teoretyczna w badaniach nad niepełnosprawnością, w: Niedbalski J., Racław M., Żuchowska-Skiba D. (red.), Oblicza niepełnosprawności w teorii i praktyce, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 41–59.
 
29.
Trojańska, Małgorzata. 2010. Miejsce asystenta osoby niepełnosprawnej w systemie pomocy społecznej, in: Arkadiusz Żukiewicz (red.), Asystent osoby niepełnosprawnej. Nowy zawód i nowa usługa systemu pomocy społecznej, Kraków: Wydawnictwo Impuls, pp. 33–48.
 
30.
„Włączający system edukacji i rynku pracy – rekomendacje dla polityki publicznej” – kluczowe rekomendacje. Opracowanie przygotowane przez Instytut Badań Edukacyjnych na podstawie raportu z badań terenowych autorstwa Laboratorium Badań Społecznych Sp. z o.o. 2014. Warszawa: IBE.
 
eISSN:2300-7109
Journals System - logo
Scroll to top