Zagrożenia dla tożsamości i poczucia podmiotowości rodziców dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w kontekście destabilizacji życia rodzinnego
 
Więcej
Ukryj
1
Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki, Polska
 
 
Data nadesłania: 29-12-2019
 
 
Data ostatniej rewizji: 21-02-2020
 
 
Data akceptacji: 21-02-2020
 
 
Data publikacji: 30-09-2020
 
 
Autor do korespondencji
Jakub Niedbalski   

Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki, Polska
 
 
Studia Humanistyczne AGH 2020;19(3):157-176
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Życie rodzin opiekujących się osobami z niepełnosprawnością pełne jest nieoczkiwanych wydarzeń, niechcianych sytuacji oraz piętrzących się na każdym kroku trudności. Z tego względu na potrzeby niniejszego artykułu skoncentrowałem się na wskazaniu tych warunków, które są źródłem destabilizacji sytuacji rodzin z dziećmi z niepełnosprawnością. W ten sposób staram się zrekonstruować źródła zagrożeń dla poczucia podmiotowości oraz kształtowania się tożsamości rodziców dzieci z niepełnosprawnością. Ramą teoretyczną przeprowadzonych analiz uczyniłem symboliczny interakcjonizm. Materiał badawczy wykorzystany w prezentowanym opracowaniu stanowią osobiste doświadczenia rodziców osób niepełnosprawnych. Z przedstawicielami tej kategorii badanych przeprowadzone zostały wywiady swobodne mało ukierunkowane. Analiza materiału badawczego oparta została na zasadach metodologii teorii ugruntowanej.
 
REFERENCJE (70)
1.
Bakier, Lucyna and Żaneta Stelter. 2010. Rodzicielstwo z perspektywy rodziców dziecka pełnosprawnego i niepełnosprawnego intelektualnie, “Roczniki Socjologii Rodziny”, XX: 131–151.
 
2.
Bebko, James. M., Mary M. Konstantareas and Judy Springer. 1987. Parent and professional evaluations of family stress associated with characteristics of autism, “Journal of Autism and Developmental Disorders”, 17, 4: 565–576.
 
3.
Becker, Howard. 2009. Outsiderzy. Studia z socjologii dewiacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
4.
Beckman, Paula J. 1991. Comparison of mothers’ and fathers’ perceptions of the effect of young children with and without disabilities, “American Journal of Mental Retardation”, 95, 5: 585–595.
 
5.
Blumer, Herbert. 2007. Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
 
6.
Boczar, Krystyna. 1982. Młodzież upośledzona umysłowo w rodzinie i środowisku pracy, Warszawa: IWZZ.
 
7.
Borzykowska, Halina. 1997. Izolacja społeczna rodzin mających dziecko upośledzone umysłowo w stopniu lekkim, Gdańsk, Sopot: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
 
8.
Bouma, Ruth and Robert Schweitzer. 1990. The impact of chronic childhood illness on family stress: A comparative study between autism and cystic fibrosis, “Journal of Clinical Psychology”, 46, 6: 722–730.
 
9.
Charmaz, Kathy. 2006. Constructing Grounded Theory. A Practical Guide Through Qualitative Analysis, Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
 
10.
Chodakowska, Agnieszka. 1995. Mieć dziecko z porażeniem mózgowym, Lublin: Pracownia Wydawnicza Fundacji “Masz Szansę.”.
 
11.
Cytowska, Beata. 2012. Trudne drogi adaptacji. Wątki emancypacyjne w analizie sytuacji dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną we współczesnym społeczeństwie polskim, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
 
12.
Dykcik, Władysław. 2005. Pedagogika specjalna, Poznań: Wydawnictwo UAM.
 
13.
Farber, Bernard. 1968. Mental Retardation: Its Social Context and Social Consequences, Boston: Houghton Mifflin Company.
 
14.
Gałkowski, Tadeusz. 1995. Dziecko autystyczne w środowisku rodzinnym i szkolnym, Warszawa: WSiP.
 
15.
Glaser, Barney G. 1978. Theoretical Sensitivity. Advances in the Methodology of Grounded Theory, Mill Valley, CA: The Sociology Press.
 
16.
Glaser, Barney G. and Anselm L. Strauss. 1967. The Discovery of Grounded Theory. Strategies for Qualitative Research, Chicago: Aldine.
 
17.
Goffman, Erving. 2005. Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
 
18.
Goffman, Erving. 1963. Stigma. Notes on the Management of Spoiled Identity, Harmondsworth: Penguin.
 
19.
Gorzko, Marek. 2008. Procedury i emergencja. O metodologii klasycznych odmian teorii ugruntowanej, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
 
20.
Grodzka, Magdalena. 1995. Płacz bez łez, Gdańsk: Wydawnictwo Medyczne MAKmed s.c.
 
21.
Gustavsson, Anders and Elżbieta Zakrzewska-Manterys. 1997. Wprowadzenie: społeczny kontekst upośledzenia, in: Elżbieta Zakrzewska-Manterys and Anders Gustavsson (eds), Upośledzenie w społecznym zwierciadle, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. , pp. 9-31.
 
22.
Harper, Doreen C. 1984. Child behavior toward the parent: A factor analysis of mother's reports of disabled children, “Journal of Autism and Developmental Disorders”, 14, 2: 165–182.
 
23.
Hauenstein, Emily J. 1990. The experience of distress in parents of chronically ill children: potential or likely outcome?, “Journal of Clinical Child Psychology”,19, 4: 356–364.
 
24.
Jakubowska, Honorata. 2009. Socjologia ciała, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
 
25.
Johnson, Eric D. 2000. Differences among families coping with serious mental illness: A qualitative analysis, “American Journal of Orthopsychiatry”, 70, 1: 126–134.
 
26.
Karmolińska-Jagodzik, Ewa. 2014. Podmiotowość a tożsamość współczesnego człowieka w przestrzeni rodzinnej. Dyskurs teoretyczny, “Studia Edukacyjne”, 31: 113–136.
 
27.
Karwowska, Małgorzata. 2003. Wspieranie rodziny dziecka niepełnosprawnego umysłowo (w kontekście społecznych zmian), Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
 
28.
Kawczyńska-Butrym, Zofia. 1998. Niepełnosprawność – specyfika pomocy społecznej, Katowice: Śląsk.
 
29.
Konecki, Krzysztof. 2000. Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
30.
Kościelska, Małgorzata. 1995. Oblicza upośledzenia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
31.
Kowal, Katarzyna. 2012. Doświadczanie własnej cielesności przez biorców kończyny – socjologiczne studium zrekonstruowanego ciała, “Przegląd Socjologii Jakościowej” 8, 2: 152–199.
 
32.
Minczakiewicz, Elżbieta. 2000. Kształtowanie umiejętności komunikacyjnych dzieci głębiej upośledzonych, “Szkoła Specjalna”, 181, 2–3: 67–75.
 
33.
Mrugalska, Krystyna. 1995. Ludzie z upośledzeniem umysłowym. Od zamknięcia do praw, “Praca Socjalna” 10, 1: 5–9.
 
34.
Niedbalski, Jakub. 2019. Realizowanie ról rodzicielskich i konstruowanie tożsamości rodziców dziecka z niepełnosprawnością intelektualną. „Studia Socjologiczne” 234 (3): 135-170.
 
35.
Niedbalski, Jakub. 2015. Przemiany percepcji własnego ciała przez osoby z niepełnosprawnością fizyczną uprawiające sport. „Studia Socjologiczne” 3, 218: 221–240.
 
36.
Niedbalski, Jakub. 2014. Analiza psychospołecznych funkcji sportu osób niepełnosprawnych, „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo” 2(24): 61–76.
 
37.
Niedbalski, Jakub and Izabela Ślęzak. 2012. Analiza danych jakościowych przy użyciu programu NVivo a zastosowanie procedur metodologii teorii ugruntowanej. „Przegląd Socjologii Jakościowej” 8, 1: 126-165.
 
38.
Orsmond, Gael I. and Marsha M. Seltzer. 2007. Siblings of individuals with autism or Down syndrome: effects on adult lives, “Journal of Intellectual Disability Research”, 51, 9: 682–696.
 
39.
Ostrowska, Antonina. 1997. Postawy społeczeństwa polskiego w stosunku do osób niepełnosprawnych, in: Anders Gustavsson and Elżbieta Zakrzewska-Manterys (eds), Upośledzenie w społecznym zwierciadle, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie “Żak”, pp. 75–95.
 
40.
Perechowska, Małgorzata. 2008. Problemy rodzin dzieci niepełnosprawnych.
 
41.
intelektualnie, “Pedagogika Christiana,” 1, 21: 146–153.
 
42.
Phyllis, Solomon and Jeffrey Draine. 1995. Subjective burden among family members of mentally ill adults: Relation to stress, coping and adoption, “American Journal of Orthopsychiatry”, 65, 3: 419–427.
 
43.
Pietrasiński, Zbigniew. 1987. Człowiek formowany jako podmiot rozwoju, “Psychologia Wychowawcza”, 3: 249–271.
 
44.
Piotrowski, Andrzej. 1998. Ład interakcji. Studia z socjologii interpretatywnej, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
 
45.
Pisula, Ewa. 1998. Psychologiczne problemy rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
 
46.
Pisula, Ewa. 1993. Stres rodzicielski związany z wychowywaniem dzieci autystycznych i z zespołem Downa, “Psychologia Wychowawcza”, 1: 44–52.
 
47.
Popielecki, Mirosława and Iwona Zeman. 2000. Kryzys psychiczny rodziców w związku z pojawieniem się w rodzinie dziecka niepełnosprawnego, “Szkoła Specjalna”, 180, 1: 15–19.
 
48.
Prus, Robert. 1999. Power Mystique. Power as Intersubjective Accomplishment, New York: State University of New York Press.
 
49.
Reyman, Jadwiga and Krzysztof Kucyper. 1994. Między rezygnacją a wyzwaniem, Katowice: Wieczorek Press.
 
50.
Rola, Jarosław. 2004. Melancholia rodzinna. Psychologiczne uwarunkowania zaburzeń depresyjnych dzieci z niepełnosprawnością intelektualną, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
 
51.
Rosner, Katarzyna. 2006. Narracja, tożsamość i czas, Kraków: Universitas.
 
52.
Rubin, Herbert J. and Irene S. Rubin. 2012. Qualitative Interviewing. The Art of Hearing Data, Third Edition, London: SAGE Publications.
 
53.
Scheff, Thomas. 1990. Microsociology. Discourse, Emotion and Social Structure, Chicago: Chicago University Press.
 
54.
Sekułowicz, Małgorzata. 1998. Problematyka funkcjonowania rodzin dzieci niepełnosprawnych, “Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, 1, 1: 61–74.
 
55.
Seltzer, Marsha M., Frank Floyd and Jan Greenberg. 2005. Life Course Impacts of Mild Intellectual Deficits, “American Journal on Mental Retardation”, 110, 6: 452–468.
 
56.
Sęk, Helena and Roman Cieślak. 2004. Wsparcie społeczne. Stres i zdrowie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
57.
Speck, Otto. 2006. Niepełnosprawni w społeczeństwie. Podstawy ortopedagogiki, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
 
58.
Stelter, Żaneta. 2013. Pełnienie ról rodzicielskich wobec dziecka niepełnosprawnego intelektualnie, Warszawa: Difin.
 
59.
Strauss, Anselm L. and Juliet Corbin. 1990. Basics of qualitative research: techniques and procedures for developing grounded theory, Thousand Oaks (CA): Sage.
 
60.
Szacki, Jerzy. 2002. Historia myśli socjologicznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
61.
Sztompka, Piotr. 2005. Socjologia zmian społecznych, Kraków: Instytut Wydawniczy Znak.
 
62.
Turner, Jonathan. H. 2004. Struktura teorii socjologicznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
63.
Turner, Jonathan H. and Jan E. Stets. 2009. Socjologia emocji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
64.
Twardowski, Andrzej. 2008. Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych, in: Irena Obuchowska (ed.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, pp. 18–54.
 
65.
Wojciechowski, Franciszek. 1990. Dziecko umysłowo upośledzone w rodzinie, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
66.
Wolf, Lucille C., Samuel Noh S. and Mark Speechley. 1989. Brief report: psychological effects of parenting stress on parents of autistic children, “Journal of Autism and Developmental Disorders”, 19, 1: 157–166.
 
67.
Wyczesany, Janina. 1998. Oligofrenopedagogika, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
 
68.
Wyka, Anna. 1993. Badacz społeczny wobec doświadczenia, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
 
69.
Ziółkowki, Marek. 1981. Znaczenie, interakcji, grupa, Warszawa: PWN.
 
70.
Żyta, Agnieszka and Katarzyna Ćwirynkało. 2015. Wspieranie rodzin dzieci z niepełnosprawnością – perspektywa zmiany, „Wychowanie w Rodzinie”, 9, 1: 377–395.
 
eISSN:2300-7109
Journals System - logo
Scroll to top