Wstęp. Aktywność, podmiotowość, tożsamość – osoby z niepełnosprawnościami w społecznych przestrzeniach życia codziennego
 
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, ul. Rewolucji 1905r. nr 41, 90-214 Łódź, Polska, mail: jakub.niedbalski@gmail.com
 
2
Uniwersytet Warszawski
 
 
Data nadesłania: 09-08-2020
 
 
Data ostatniej rewizji: 19-08-2020
 
 
Data akceptacji: 20-08-2020
 
 
Data publikacji: 30-09-2020
 
 
Studia Humanistyczne AGH 2020;19(3):7-14
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Celem niniejszego wstępu jest wprowadzenie w tematykę numeru specjalnego poświęconego zagadnieniom aktywności, podmiotowości i tożsamości osób z niepełnosprawnością. Ponieważ kwestie niepełnosprawności, zarówno w dyskursie naukowym, jak i społecznej percepcji, są nieustannie dyskutowane i poddawane wszechstronnej analizie, w związku z tym, doprowadziło to do ukształtowania się różnych perspektyw oraz sposobów ujmowania tych zagadnień. Przy czym kluczowe a zarazem stojące niejako w opozycji do siebie są modele medyczny i społeczny niepełnosprawności. Pomiędzy nimi sytuuje się model biopsychospołeczny, który jednostce przypisuje rolę aktywnego podmiotu, podsiadającego charakterystyczne cechy biologiczne, psychologiczne oraz te związane z jej społecznym funkcjonowaniem. Kluczem do tego podejścia, jest działanie określane jako empowerment, oznaczające proces odzyskiwania samosterowności i samoświadomości jednostki. Tożsamość wyrasta tu na gruncie świadomości własnej fizyczności i psychicznego potencjału, a także wiąże się z pojęciem podmiotowości, której wyrazem jest swoboda i autonomia funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami w różnych sferach życia. Dotyczy to między innymi możliwości odgrywania różnorodnych ról społecznych związanych z kulturowymi wzorcami ich realizacji np. ucznia, pracownika, rodzica, małżonka, itd. W związku z tym, w numerze znalazły się teksty teoretycznych i empirycznych poświęcone zagadnieniom podmiotowości i tożsamości osób z niepełnosprawnością, odnoszące się między innymi do takich aktywności jak edukacja, praca, czy udział w szeroko rozumianej kulturze.
 
REFERENCJE (12)
1.
Barnes, Colin i Geof Mercer. 2004. Disability. Polity Press, London.
 
2.
Bauman, Zygmunt. 2001. Tożsamość – jaka była, jest i po co?, w: A. Jawłowska (eds.), Wokół problemów tożsamości, Warszawa: Wydawnictwo LTW, s. 8–26.
 
3.
Erenc, Janusz. 2008. Bycie innym. Problem wykluczenia i izolacji ludzi niepełnosprawnych, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
 
4.
Gąciarz, Barbara. 2014. Model społeczny niepełnosprawności jako podstawa zmian w polityce społecznej, w: Barbara Gąciarz i Seweryn Rudnicki (red.), Polscy niepełnosprawni. Od kompleksowej diagnozy do nowego modelu polityki społecznej, Kraków: Wydawnictwa AGH.
 
5.
Kirenko, Janusz. 2007. Indywidualna i społeczna percepcja niepełnosprawności, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie-Skłodowskiej.
 
6.
Kristen, Joanna. 2004. Integracja społeczna osób niepełnosprawnych a ich automarginalizacji, w: Grażyna Dryżałowska i Hanna Żuraw (red.), Integracja społeczna osób niepełnosprawnych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Żak”.
 
7.
Pietrasiński, Zbigniew. 1987. Człowiek formowany jako podmiot rozwoju, “Psychologia Wychowawcza”, 3: 249–271.
 
8.
Piotrowski, Andrzej. 1998. Ład interakcji. Studia z socjologii interpretatywnej, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
 
9.
Racław, Mariola Dorota Wiszejko-Wierzbicka i Agnieszka Wołowicz-Ruszkowska. 2018. Byliśmy jak z kosmosu. Między (nie)wydolnością środowiska a potrzebami rodziców z niepełnosprawnościami, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
 
10.
Sowa, Józef. 2004. Podmiotowy wymiar integracji osób niepełnosprawnych, w: Grażyna Dryżałowska i Hanna Żuraw (red.), Integracja społeczna osób niepełnosprawnych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Żak”.
 
11.
Stochmiałek, Joanna. 1999. Akademickie kształcenie pedagogów pracy socjalno-opiekuńczej, w: Joanna Stochmiałek (red.), Praca socjalno-opiekuńcza, wybrane zagadnienia, Cieszyn: Uniwersytet Śląski Filia w Cieszynie.
 
12.
Woźniak, Zbigniew. 2008. Niepełnosprawność i niepełnosprawni w polityce społecznej. Społeczny kontekst medycznego problemu, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej Academica.
 
eISSN:2300-7109
Journals System - logo
Scroll to top