Kryzys instytucji religijnych i jego wpływ na religijność. Przypadek Polski
 
 
Więcej
Ukryj
1
Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny/Katedra Socjologii Polityki i Moralności, Uniwersytet Łódzki, Polska
 
 
Data nadesłania: 20-01-2021
 
 
Data ostatniej rewizji: 15-03-2021
 
 
Data akceptacji: 16-03-2021
 
 
Data publikacji: 30-09-2021
 
 
Autor do korespondencji
Łukasz Kutyło   

Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny/Katedra Socjologii Polityki i Moralności, Uniwersytet Łódzki, P.O.W. 3/5, 90-255, Łódź, Polska
 
 
Studia Humanistyczne AGH 2021;20(3):13-32
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Warto, by wśród pytań towarzyszących dzisiejszym dyskusjom podejmowanym na gruncie socjologii religii znalazły się te wprost nawiązujące do obserwowanego współcześnie kryzysu instytucji religijnych i jego wpływie na religijność. Z punktu widzenia teorii sekularyzacji ów kryzys pozostaje jednym z symptomów postępującego zeświecczenia i wynika z przeobrażeń strukturalnych zachodzących w społeczeństwie. Z kolei teorie ekonomiczne zakładają, że spowodowany jest niedopasowaniem „oferty” instytucji religijnych do potrzeb wiernych. W niniejszym artykule przyjąłem stanowisko pośrednie. Uznałem, że przeobrażenia strukturalne obniżają zdolność instytucji religijnych do organizacji życia religijnego, zwiększając tym samym niezadowolenie wiernych z ich funkcjonowania. To z kolei nie pozostaje bez wpływu na ich religijność. Główną konsekwencją tego kryzysu staje się bowiem spadek ich uczestnictwa w praktykach religijnych. By zweryfikować te przypuszczenia, oparłem się na danych dotyczących katolików z Polski, pochodzących z dwóch sondaży zrealizowanych w latach 1999 i 2008 w ramach Europejskiego Badania Wartości. Wyniki analizy statystycznej wydają się potwierdzać przyjęte założenia.
 
REFERENCJE (38)
1.
Baniak, J. (2015). Kościół instytucjonalny w Polsce w wyobrażeniach i ocenach młodzieży licealnej i akademickiej: od akceptacji do kontestacji. Konteksty Społeczne, 1, 5, 27–54.
 
2.
Berger, P. (2005). Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
 
3.
Berger, P. (1999). The Desecularization of the World: Resurgent Religion and World Politics. Washington: Ethics and Public Policy Centre.
 
4.
Boguszewski, R., Bożewicz, M. (2019). Religijność i moralność polskiej młodzieży  – zależność czy autonomia?. Zeszyty Naukowe KUL, 4, 248, 31–51.
 
5.
Bourdieu, P. (2007). Szkic teorii praktyki, poprzedzony trzema stadiami na temat etnologii Kabylów. Kęty: Wydawnictwo „Antyk”.
 
6.
Bourdieu, P. (1990). In other words: Essays Towards a Reflexive Sociology. Stanford: Stanford University Press.
 
7.
Bruce, S., Glendenning, T. (2003). Religious Beliefs and Differences’, W: C. Bromley, J. Curtice, K. Hinds, A. Park (red.). Devolution  – Scottish Answers to Scottish Questions? Edinburgh: Edinburgh University Press.
 
8.
Bruce, S., Voas, D. (2010). Vicarious Religion: An Examination and Critique. Journal of Contemporary Religion, 25, 2, 243–259.
 
9.
Bruce, S. (2016). The sociology of late secularization: social divisions and religiosity, The British Journal of Sociology, 67, 4, 613–631.
 
10.
Casanova, J. (2005). Religie publiczne w nowoczesnym świecie. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
 
11.
Dhima, K., Golder, M. (2020). Secularization Theory and Religion. Politics and Religion, 1–17.
 
12.
Finke, R., Stark, R. (2001). The New Holy Clubs: Testing Church-to-Sect Propositions, Sociology of Religion, 2, 62, 175–189.
 
13.
Gaskins, B., Golder, M., Siegel, D.A. (2013). Religious participation and Economic Conservatism, American Journal of Political Science, 4, 57, s. 823–840.
 
14.
Heelas, P., Woodhead, L., (2005). The Spiritual Revolution: Why Religion is Giving Way to Spirituality. Oxford: Blackwell.
 
15.
Iannaccone, L. (1994). Why Strict Churches Are Strong?, American Journal of Sociology, 5, 99, 1180–1211.
 
16.
Inglehart, R., Norris, P. (2006). Sacrum i profanum. Religia i polityka na świecie. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
 
17.
Inglehart, R., Norris, P. (2007). Why Didn’t Religion Disappear? Re-Examining Secularization Thesis. W: H. Anheier, Y.R. Isar (ed.). Cultures and Globalization: Conflict and Tensions. London: Sage.
 
18.
Komunikat CBOS nr 63. (2020). Religijność Polaków w ostatnich 20 latach.
 
19.
Kopka, J. (2014). Moralność ratunkiem czy przeszkodą dla współczesnego człowieka? Opis stanu i analiza przemian. Folia Sociologica, 48, 35–51.
 
20.
Libiszowska-Żółtkowska, M. (2010). Dlaczego odchodzą? Studenci mówią „nie” Kościołowi katolickiemu. Analiza wyników badań empirycznych. Annales. Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 25, 121–134.
 
21.
Luckmann, T. (1990). Shrinking Transcendence, Expanding Religion?, Sociological Analysis, 51, 2, 127–138.
 
22.
Luckmann, T. (2006). Niewidzialna religia. Problem religii we współczesnym świecie. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
 
23.
Luhmann, N. (2007). Funkcje religii. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
 
24.
Mariański, J. (2004). Co mówi „duch czasu”  – sekularyzacja religii i społeczeństwo postsekularne. Roczniki Nauk Społecznych, 321, 49–83.
 
25.
Mariański, J. (2008). Tożsamości religijne w społeczeństwie polskim. W: I. Borowik, M. Libiszowska-Żółtkowska, T. Doktór (red.). Oblicza religii i religijności. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
 
26.
Mariański, J.. (2010). Religia w społeczeństwie ponowoczesnym. Warszawa: Wydawnictwo Oficyna Naukowa.
 
27.
Mariański, J. (2013). Podstawowe pojęcia socjologii religii w eksplikacji ks. Janusza Mariańskiego. Lublin: Wydawnictwo Polihymnia.
 
28.
Mariański, J.. (2013). Sekularyzacja  – desekularyzacją  – nowa duchowość. Studium Socjologiczne. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
 
29.
Mariański, J. (2017). Autorytet społeczny Kościoła katolickiego w Polsce w procesie przemian. Studia Paedagogica Ignatiana, 20, 5, 77–106.
 
30.
Scheitle, C.P. (2007). Organizational Niches and Religious Markets: Uniting Two Literatures. Interdisciplinary Journal of Research on Religion, 3, 1–29.
 
31.
Stark, R., Finke, R. (2000). Acts of Faith: Explaining the Human Side of Religion. Berkeley: University of California Press.
 
32.
Stark, R., Finke, R.. (2000). Acts of Faith: Exploring the Human Side of Religion. Berkeley: University of California Press.
 
33.
Stark, R., Iannaccone, L. (1994). A Supply-Side Reinterpretation of the “Secularization” of Europe. Journal for the Scientific Study of Religion, 3, 33, 230–252.
 
34.
Stark, R., Iannaccone, L. (1995). Pluralism and Piety: England and Wales, 1851, Journal for the Scientific Study of Religion, 4, 34, 431–444.
 
35.
Stark, R., Smith, B.G. (2010). Conversion to Latin American Protestantism and the Case of Religious Motivation. Interdisciplinary Journal of Research on Religion, nr 6, 1–17.
 
36.
Stark, R. (1999). Secularization, R.I.P. Sociology of Religion, 3, 60, 249–273.
 
37.
Voas, D., Bruce, S. (2007). The Spiritual Revolution: Another False Down for the Sacred. W: K. Flanagan, P.C. Jupp (ed.). Sociology of Spirituality. Farnham: Ashgate.
 
38.
Zielińska, K. (2009). Spory wokół sekularyzacji. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
 
eISSN:2300-7109
Journals System - logo
Scroll to top