O co tyle dymu? Kontrowersje wokół smogu w Polsce
 
Więcej
Ukryj
1
Sieć Badawcza Łukasiewicz  – Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle ORGMASZ
 
 
Data nadesłania: 10-01-2022
 
 
Data ostatniej rewizji: 09-04-2022
 
 
Data akceptacji: 10-04-2022
 
 
Data publikacji: 30-09-2022
 
 
Autor do korespondencji
Joanna Grudowska   

Sieć Badawcza Łukasiewicz  – Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle ORGMASZ, ul. Żelazna 87, 01-390 Warszawa
 
 
Studia Humanistyczne AGH 2022;21(3):7-25
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
W artykule zadano pytanie, jakie problemy społeczne generuje społeczno-technologiczna hybrydalność smogu oraz jakie charakterystyki (przyczyny i przedmiot) mają kontrowersje wokół smogu w perspektywie aktorów publicznych i biznesowych. Kluczowa nie okazuje się problematyczność smogu jako takiego, ale ta, którą generuje angażowana materialność – technologia oraz interesy aktorów i ich funkcjonowanie w ramach różnych systemów wiedzy. Generowanie, udostępnianie i jakość danych na temat czystości powietrza oraz wykorzystywane technologie pomiarowe są przedmiotami kontrowersji społecznych wokół smogu. Analizowane kontrowersje dotyczą następujących obszarów: wiarygodności dostarczanych danych, jakości i obecności infrastruktury pomiarowej, pozycji na rynku informacji o zanieczyszczeniach powietrza oraz różnic w ontologiach i kompetencjach na linii laicy–eksperci. Badanie własne przeprowadzono metodą mapowania kontrowersji na podstawie danych zastanych.
 
REFERENCJE (39)
1.
Arbiszewski, K. (2007). Teoria aktora-sieci Bruno Latoura. Teksty Drugie, 1–2, 113–126.
 
2.
Beck, U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, tłum. S. Cieśla. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
 
3.
Bińczyk, E. (2012). Technonauka w społeczeństwie ryzyka. Filozofia wobec niepożądanych następstw praktycznego sukcesu nauki. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
 
4.
Bińczyk, E., Derra, A. (red.). (2014). Studia nad nauką i technologią. Wybór tekstów. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
 
5.
Bojadżijewska, I. (2016). Ekologia polityczna powietrza: o uwidzialnianiu miejskiego ryzyka. Kultura i Społeczeństwo, 60, 2, 35–51, DOI: 10.35757/KiS.2016.60.2.3.
 
6.
CBOS. (2019). Komunikat z badań: Polacy o smogu. Pobrano z: https://cbos.pl/SPISKOM.POL/20... [14.06.2021].
 
7.
CBOS. (2018a). Komunikat z badań: Jak Polacy radzą sobie ze smogiem. Pobrano z: https://www.cbos.pl/SPISKOM.PO... [14.06.2021].
 
8.
CBOS. (2018b). Komunikat z badań: Co zmieniło się w naszej miejscowości. Pobrano z: https://www.cbos.pl/SPISKOM.PO... [14.06.2021].
 
9.
Dobrołowicz, J. (2016). Analiza dyskursu i jej zastosowanie w badaniach jakościowych, Jakościowe Badania Pedagogiczne, 1, 1, 36–48, DOI: 10.18276/jbp.2016.1.1-03.
 
10.
EEA. (2018). Air quality in Europe  – 2018 report. Pobrano z: https://www.eea.europa.eu/publ... [14.06.2021].
 
11.
EEA. (2019). Air quality in Europe  – 2019 report. Pobrano z: https://www.eea.europa.eu//pub... [14.06.2021].
 
12.
EEA. (2020). Air quality in Europe  – 2020 report. Pobrano z: https://www.eea.europa.eu/publ... [14.06.2021].
 
13.
Fuksa, D., Cieszyńska, E. (2010). Analiza i prognoza zanieczyszczenia powietrza na przykładzie aglomeracji miejskiej Krakowa. Pobrano z: http://www.ptzp.org.pl/files/k... [14.06.2021].
 
14.
Frankowski, J. (2020). Attention: smog alert! Citizen engagement for clean air and its consequences for fuel poverty in Poland. Energy and Buildings, 207, 9: 109525, DOI: 10.1016/j.enbuild.2019.109525.
 
15.
Frankowski, J., Putkowska-Smoter, R. (2020). Right to the map? Counter-mapping practises of smog alerts and greener movements in Poland. Society Register, 4, 4, 129–150, DOI: 10.14746/sr.2020.4.4.06.
 
16.
GIOŚ. (2019). Jakość powietrza w Polsce w roku 2018 w świetle wyników pomiarów prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Pobrano z: http://powietrze.gios.gov.pl/p... [14.06.2021].
 
17.
Jędrak, J., Konduracka, E., Badyda, A.J., Dąbrowiecki, P. (2017). Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie człowieka, Kraków: Stowarzyszenie Krakowski Alarm Smogowy. Pobrano z: https://krakowskialarmsmogowy.... [14.06.2021].
 
18.
Kopińska, V. (2016). Krytyczna analiza dyskursu  – podstawowe założenia, implikacje, zastosowanie. Rocznik Andragogiczny, 23, 311–334, DOI: 10.12775/RA.2016.016.
 
19.
Martin, B., Richards, E. (1995). Scientific Knowledge, controvercy and public decision making. W: S. Jasanoff, G.E. Markle, J.C. Peterson, T.J. Pinch (eds.), Handbook of Science and Technology Studies (s. 506–526). London: Sage.
 
20.
Medoń, S. (2021). Problem smogu w świetle socjologii translacji. Studium przypadku zanieczyszczeń powietrza w krakowskim obszarze metropolitalnym. Przegląd Socjologiczny, 70, 1, 41–64, DOI: 10.26485/PS/2021/70.1/3.
 
21.
Mol, A.P.J. (2006). Environmental Governance in the Information Age: the Emergence of Informational Governance. Environment Planning C: Government and Policy, 24, 497–514.
 
22.
Nelkin, D. (1995). Science Controvercies. The dynamics of public disputes in the United states. W: S. Jasanoff, G.E. Markle, J.C. Peterson, T.J. Pinch (eds.), Handbook of Science and Technology Studies (s. 445–456). London: Sage.
 
23.
NIK. (2018). Informacja o wynikach kontroli: Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami. Pobrano z: https://www.nik.gov.pl/kontrol... [14.06.2021].
 
24.
Nowak, A.W., Arbiszewski, K., Wróblewski, M. (2016). Czyje lęki? Czyja nauka? Struktury wiedzy wobec kontrowersji naukowo-społecznych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
 
25.
PIE. (2020). Polacy i ochrona powietrza. Normy społeczne jako źródło zmiany? Pobrano z: https://pie.net.pl/wp-content/... [14.06.2021].
 
26.
Rogers, R., Sánchez-Querubín, N., Kil, A. (2015). Issue Mapping for an Ageing Europe, Amsterdam: Amsterdam University Press. Pobrano z: https://library.oapen.org/view... [1.05.2020].
 
27.
Sadlok, R. (red.). 2014. Przeciwdziałanie niskiej emisji na terenach zwartej zabudowy mieszkalnej. Bochnia: Stowarzyszenie na Rzecz Efektywności Energetycznej i Rozwoju Odnawialnych Źródeł energii „HELIOS”. Pobrano z: https://www.researchgate.net/p... [14.06.2021].
 
28.
Sarewitz, D. (2004). How science makes environmental controversies worse. Environmental Science & Policy, 7, 5, 385–403.
 
29.
Sasińska-Klas, T. (2014). Analiza dyskursywna i jej zastosowanie w badaniach na gruncie nauk społecznych. W: P. Borowiec, R. Kłosowicz, P. Ścigaj (red.), Odmiany współczesnej nauki o polityce (s. 423–435). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
 
30.
Sojak, R. (2004). Paradoks antropologiczny. Socjologia wiedzy jako perspektywa ogólnej teorii społeczeństwa. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
 
31.
Stankiewicz, P. (2011). Od przekonywania do współdecydowania: zarządzanie konfliktami wokół ryzyka i technologii. Studia Socjologiczne, 4, 203, 95–119.
 
32.
Stankiewicz, P. (2008). Ryzyko i konflikt. Strategie zarządzania konfliktami technologicznymi w Polsce. Pobrano z: https://repozytorium.umk.pl/ha... [5.03.2020].
 
33.
Stasik, A. (2015). Ocena ryzyka i niepewności związanych z nowymi technologiami jako wyzwanie dla demokracji. Kontrowersje wokół wydobywania gazu łupkowego w Polsce. Pobrano z: https://depotuw.ceon.pl/bitstr... [1.09.2019].
 
34.
Venturini, T. (2010). Diving in magma: how to explore controversies with actor-network Theory. Public Understanding of Science, 19, 3, 258–273, DOI: 10.1177/0963662509102694.
 
35.
Venturini, T. (2012). Building on faults: how to represent controversies with digital methods. Public Understanding of Science, 20, 10, 1–17, DOI: 10.1177/0963662510387558.
 
36.
Wróblewski, M, Goszczyński, W. (2020). Konflikty wokół monitoringu jakości powietrza w Polsce. Infrastruktury, standardy i dane. Studia Socjologiczne, 4, 239, 155–182, DOI: 10.24425/sts.2020.135143.
 
37.
Wróblewski, M. (2010). Choroba zamknięta w czarnej skrzynce. O domykaniu i otwieraniu kontrowersji wokół ADHD. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin  – Polonia, 23, 2, 133–153. Pobrano z: http://dlibra.umcs.lublin.pl/C... [31.02.2019].
 
38.
Wróblewski, M. (2011). Choroba jako hybryda. ADHD w świetle teorii aktora-sieci i asocjologii. Studia Socjologiczne, 4, 203, 121–153. Pobrano z: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/... [31.03.2019].
 
39.
Wróblewski, M., Suchomska, J., Tamborska, K. (2021). Citizens or Consumers? Air quality sensors users and their involvement in Sensor. Community. Results from qualitative case study. Sustainability, 13, 20, 11406, DOI: 10.3390/su132011406.
 
eISSN:2300-7109
Journals System - logo
Scroll to top